Ze hebben samen deze succesvolle veldproef uitgevoerd om de sterkte van de dijk te testen. Ze simuleerden overslaande golven met een buis met gaatjes, waarbij water over een breedte van 30 meter van de dijk stroomde. Dankzij een pomp werd de hoeveelheid water nauwkeurig geregeld.

Onderzoek geslaagd

De proefdijk hield zich goed en kon de grote hoeveelheden water aan zonder te scheuren of af te schuiven. Dit onderzoek helpt ons begrijpen hoe dijken zich gedragen bij extreme omstandigheden en kan leiden tot efficiëntere dijkversterkingen. Dit project is onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), waarin waterschappen en Rijkswaterstaat samenwerken aan de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken.

Veel aandacht voor de proef

De test is géén onderdeel van ons Dijkversterkingsproject Neder-Betuwe, maar we kijken wel met grote interesse naar de resultaten die over een paar maanden bekend zullen zijn. Het was een indrukwekkende installatie. Veel dijkwerkers uit het land en andere geïnteresseerden kwamen de proef bekijken. Ook de media kwam hierop af. 

Omroep Gelderland maakte er dit item over: Veiligheid dijken getest: 'Als het water erdoor komt, moeten we ze allemaal aanpassen' - Omroep Gelderland

Voor De Gelderlander schreef journalist Bernardo van Hal op 23 oktober dit artikel:

Kan dit beruchte stukje Waaldijk tegen heel veel water? Dat moet een test uitwijzen.

De test lijkt voor de leek spelen met vuur, zeker bij dit wereldberoemde stukje Waaldijk nabij Ochten. Hoeveel Waalwater zou bij extreme waterstand over de kruin kunnen slaan, voordat het dijklichaam het begeeft? ,,De kans dat het gebeurt is uiterst minimaal, maar het is toch goed om het uit te vinden."

Op de binnenberm van de Waaldijk verspreidt 30 meter buis een constante stroom water, opgepompt uit een iets verderop gelegen kolk. Het is een soort irrigatiesysteem, maar dan een stuk heftiger. Dat bootst het Waalwater na, dat bij een extreem hoge waterstand over de kruin van de dijk klotst en aan die binnendijkse zijde de boel extreem nat maakt.

Willen geen uitspoeling zien

En die extra zandlaag van bijna dertig jaar geleden, daar gaat het nu om. ,,Bij proeven op andere dijken - buiten ons gebied - bleek dat de gevoeligheid van die zandlaag groter is dan voorheen werd ingeschat." Van Steeg zegt dat zand heel veel water kan absorberen, veel meer dan klei.

,,Maar dat als dat zandpakket dan ook goed vol zit en er geen water meer bij kan, geeft dat ook een enorm gewicht. Dan heb je kans dat het hele zaakje wegschuift, inclusief de kleilaag erbovenop. We kijken dus of we hier 'uitspoeling' zien, zoals dat heet."

Maar zou het dan niet zo kunnen zijn dat alleen de extra zand- en kleilaag uit 1995 gaat schuiven en de oude dijk intact blijft? ,,Nee, als die onder die omstandigheden gaat, dan is er geen houden meer aan."

De proef duurt een hele dag, de dijkhelling zit vol meetapparatuur. ,,Afgelopen nacht heeft het flink geregend, dat zien we aan de 'spanning' van het zandpakket in de dijk. We zien nu ook dat een derde van het water dat we erbovenop uit de buis laten vallen, terugloopt via het dijklichaam naar de kolk. Twee derde blijft er dus in achter." Maar dat lijkt geen probleem.

10 liter per seconde per meter

En wat gebeurt er nu als het een keertje een etmaal net zoveel regent als dat er nu bovenop de dijk wordt ingesijpeld? ,,Hoe hard en lang het ook regent, zoveel water als we hier in de proef hebben, kan niet. Hier gaat vandaag 10 liter per seconde per strekkende meter de dijk in. De dijken zijn nu zo stevig, dat ze volgens de normen eens per tienduizend jaar kunnen overstromen. Maar ja, de natuur is grillig en het klimaat verandert; kijk eens naar wat er de afgelopen week in Italië is gebeurd."

Is zo'n dag nou een beetje spannend? ,,Niet vanwege de risico's. Stel dat door de proef de dijk gaat schuiven, dan staan de graafmachines daarginds klaar om de dijk te repareren. Er is wel een soort gezonde wedstrijdspanning: of de proef vandaag wel goed verloopt."

Veel vakgenoten komen kijken naar de proef

De proef trekt heel wat vakgenoten naar Ochten. ,,Kijk, dijken versterken met zo'n extra tussenlaag zand, dat doen we al niet meer. En als deze test nou uitwijst dat er risico's zijn bij golfslag, dan gaan we volgend jaar meer testen doen en bekijken hoe we ook op dit punt de dijk nog sterker kunnen maken."

Overigens wordt de Waaldijk op Neder-Betuws grondgebied sowieso vanaf volgend jaar versterkt, zoals dat nu al gebeurt op het traject Tiel-Waardenburg-Gorinchem en onlangs al is afgerond rond de stad Tiel en tussen Dodewaard en Lent.